انواع شیرهای مسیر موتورخانه ای

نمایندگی چیلر در اصفهان قصد دارد در این مطلب انواع شیرها مسیر موتور خانه ای را به شما معرفی کند و کارکرد هر یک را توضیح دهد .

• شیر فلکه های باز و بسته یا تنظیم کننده جریان (شیرهای کشویی – بشقابی(گلویی- کروی))
• شیرهای اطمینان
• شیرهای یکطرفه
• شیر های سماوری
• شیرهای فشار شکن

شیر کشویی( Gate Valve):

شیر فلکه های کشویی بیشتر در محل هایی به کار می روند که بخواهند جریان آب را به طور کامل بسته یا باز نمایند. از خواص این شیر فلکه ها کم بودن افت فشار در طول شیر فلکه می باشد به همین دلیل در سر راه لوله کشی های طولانی از این شیر ها به کار می رود. از 5 قسمت اصلی شامل : 1- بدنه،  2– فلکه، 3- میله، 4- دروازه یا صفحه کشویی یا دیسک، 5- نشیمنگاه، تشکیل می شوند. هنگامی که صفحه کشویی  کاملا به بالا هدایت می شود، هیچ مقاومتی در مقابل عبور جریان وجود ندارد ولی اگر کشو به پایین ترین محل خود هدایت شود به گونه ای که اگر صفحه کشویی درست بر روی نشیمنگاه قرار بگیرد، در نتیجه سیال بعلت تغییر مسیر و تصادم با کشو ایجاد افت فشار می نماید و مسیر عبور جریان دارای فشار قطع می گردد لذا به دلیل ممانعت از هر گونه نشتی در هنگام بسته بودن شیرها، در لوله کشی ها اغلب لوله و شیر فلکه را به هم پیوسته می سازند(بوسیله جوشکاری یا بوسیله پیچ) ولی به طور معمول اتصال شیر فلکه و لوله بوسیله فلنچ و پیچ و مهره انجام می گردد و برای جلوگیری از نشتی بین لوله و فلنچ شیر، لائی آب بندی( به آن اصطلاحاً  Gasket می گویند) گذارده می شود.

پس به طور کلی شیر فلکه کشویی یک شیر مسدود کننده است و برای دو حالت باز یا بسته مناسب می باشد. (نباید بر خلاف شیرهای گلویی از آن انتظار تنظیم جریان را داشته باشیم) شیر کشویی را می توان به صورت دستی از طریق فلکه یا آچار مخصوص (در صورت نصب در یک محفظه) و یا به وسیله یک محور (در صورت نصب در زیر زمین) باز و بسته کرد. (البته باز و بسته کردن بوسیله آچار باید بسیار با احتیاط انجام گیرد، در دفترچه های نصب و راه اندازی استفاده از آچار توصیه نمی شود و صرفاً باید به کمک دست شیرها باز یا بسته شوند)  باز و بسته کردن شیر فلکه به صورت خودکار از طریق مکانیزم  مخصوص نیز امکان پذیر است و جهت استاندارد بستن شیر فلکه، موافق جهت عقربه های ساعت است.

شیر فلکه های کروی( GLOBE VALVES):

هر چند اسامی مختلفی برای نامیدن این دسته از شیرها وجود دارد، اما شیر فلکه های کروی بواسطه شکل ظاهری بدنه خود که کروی شکل است به این نام نامیده می شوند. ساختمان داخلی شیر فلکه طوری است که آب یا هر سیال دیگری  از نقطه ورود به شیر تا خروج از شیر فلکه 180 درجه تغییر جهت می دهد. ساختمان این شیر فلکه ها هم درست مانند شیر فلکه های کشویی از 1- بدنه، 2– فلکه، 3-میله، 4-دروازه یا صفحه کشویی یا دیسک، 5- نشیمنگاه، تشکیل می شوند، دریچه و نشیمن گاه شیر فلکه کروی طوری است که به مجرد برقرار شدن جریان تماس آنها با هم قطع می شود. همچنین باز نبودن کامل شیر فلکه کروی موجب فرسودگی و خرابی شیر فلکه نمی شود. لذا از شیر فلکه گلویی می توان برای تنظیم و کنترل جریان استفاده کرد. متناسب بودن تعداد دور دسته شیر فلکه با مقدار دبی کار تنظیم مقدار جریان را با دست آسان می سازد.

از مشخصات شیر فلکه های کروی :

• جهت جریان سیال بر خلاف شیر کشویی تغییر می کند.
• شیر فلکه کروی افت فشار را افزایش می دهد. به گونه ای که در شیر فلکه کروی افت فشار بیشتر از شیر کشویی می باشد.
• در شیر فلکه کروی به محض قطع اتصال صفحه از نشیمنگاه آب کاملا جریان می یابد.
• در شیر فلکه کروی فرسودگی به علت اصطکاک خیلی کمتر از شیر کشویی می باشد.

اگر نخواهیم تغییر زاویه دقیقاً 180 درجه باشد می توانیم از شیر فلکه کروی زاویه ای استفاده کنیم که در آن تغییر جهت سیال کمتر از شیر فلکه کروی معمولی می باشد و افت فشار نیز در شیر فلکه کروی زاویه ای کمتر از شیر فلکه کروی معمولی است. (به عنوان مثال در شیر رفت رادیاتور ها از شیر فلکه کروی زاویه ای استفاده می شود. )در آخر در مورد شیرهای کروی باید گفت که این نوع شیر فلکه برای کنترل آب و هر سیال دیگری طراحی شده است و بعلت تغییر ناگهانی مسیر سیال، باز کردن و بستن شیر، خیلی سریعتر انجام می شود. در ضمن باید گفت که مواد مختلف که در ساخت شیر فلکه ها به کار می رود در دسترس هستند. و تعمیرات شیر های کروی از شیر کشویی کمتر و سهل تر می باشد به طوری که تعمیر شیر فلکه های کروی بدون خارج کردن شیر از مسیر لوله کشی امکان پذیر می باشد و جنس آنها اغلب از نیکل یا فولاد زنگ نزن می باشد. لذا شخصاً در قالب موتورخانه ها به خصوص در مدار رفت پمپ های خط اصلی از این نوع شیرها استفاده می کنم چرا که هم استهلاک آن بسیار پایین تر است و هم بر روی عبور جریان می توان کنترل اعمال نمود.

شیرهای سماوری هم گاهی در مسیرهای با جریانهای کم بکار می روند و به صورت سه راهه ساخته می شوند.

شیرفلکه های یکطرفه

از شیرهای یکطرفه برای جلوگیری از بازگشت آب که به محل مصرف فرستاده شده استفاده  می گردد. دلایل استفاده از آن هم در منازل و ساختمان ها بسیار است، به عنوان مثال روی ورودی آب را به طرف ساختمان قرار می دهند که در صورت قطع آب مقدار آبی که در وسایل خانگی و داخل لوله ها وجود دارد به لوله اصلی باز نگردد.

روی لوله ورودی منابع قرار می دهند که بر اثر قطع آب یا شکستن لوله در داخل ساختمان آب ذخیره شده در مخزن خالی نشود. زیرا ممکن است دیگ و مشعل یا بویلر چگالشی اصفهان به کار خود همچنان ادامه دهد.

طرز کار آنها به این صورت می باشد که فشار آب دریچه را بلند می کند و باعث عبور آب می شود تا زمانی که فشار زیر دریچه بیشتر از فشار روی آن باشد شیر باز می ماند و عبور آب ادامه می یابد اگر به هر علتی فشار زیر دریچه کمتر از فشار روی آن شود وزن خود دریچه و فشار موادی که قصد برگشتن دارند باعث بسته شدن شیر و جلوگیری از برگشت آب می شود.

شیر تخلیه:

شیر تخلیه که بیشتر در دیگهای بخار تعبیه می شوند و در پایین ترین قسمت دیگ نصب می شوند و درصورت لزوم با استفاده از آن، رسوبات و دیگر ناخالصی هایی که ته نشین می شوند، تخلیه می کنند. در دیگهای آب گرم یا بویلرهای چگالشی چندان کاربرد ندارد. زیرا خود بویلرهای چگالشی امکان تخلیه به سیفون از طریق محفظه محصولات چگالیده را دارند و حتی در مواردی از پمپ برای تخلیه آن استفاده می شود.

شیرهای اطمینان

این دسته از شیر ها را بیشتر می توان به عنوان عوامل و تجهیزات کنترل ایمنی در نظر گرفت، شیر اطمینان به عنوان وسیله ای مناسب جهت جلوگیری از ازدیاد فشار ناگهانی در موتورخانه ها، برای انواع سیالات مختلف از قبیل گاز، بخار، آب و یا هوای فشرده استفاده می گردد.

محدودیت کاربردهای آنها نیز معمولا ناشی از فشار قابل تحمل تجهیزات، لوله ها و دستگاه ها می باشد که اصطلاحاً به آن محدوده فشار کارکرد ایمن می گویند و بر روی شیرها حک می گردد. نحوه باز شدن شیرهای اطمینان و مشخصات کاری آنها ارتباط مستقیمی با نحوه طراحی قطعات داخلی آنها دارد. در اغلب موارد این طراحی به گونه ای انجام می گیرد که پس از شروع باز شدن شیر اطمینان در اثر ازدیاد فشار، شیر به طور ناگهانی کاملا باز می گردد بنابراین به طور خلاصه می توان گفت  شیرهای ایمنی بطور خودکار از افزایش بیش از حد فشار گاز و مایع جلوگیری می نمایند به عبارت دیگر در مواقع لزوم مقدار لازم آب یا هوا را تخلیه می نمایند تا فشار دستگاه به اندازه مجاز برسد.

بنابراین گفتیم ساختار شیرهای اطمینان  به نحوی است که در فشار معینی باز شوند، این شیرها به سه نوع مشخص تقسیم بندی می شوند:

• شیرهای اطمینانی که روی منابع یا مخازن محتوی گاز نصب می شوند
• شیرهای اطمینانی که روی منابع و دستگاه های محتوی مایع نصب می شوند
• شیرهایی که بر روی منابع و دستگاه های محتوی گاز و مایع نصب می شوند

نمونه ای از شیرهای اطمینان شیر فشار شکن است، شیر فشار شکن یا شیر تنظیم کننده فشار، به طور معمول نزدیک کنتور آب ساختمان ها بعد از انشعاب از لوله اصلی آب شهر نصب می شود تا فشارهای زیاد و تغییرات فشار آب شهر را تقلیل دهد. این شیر را می توان یک وسیله تمام خود کار به حساب آورد، زیرا برای انجام تغییرات و تقلیل فشار دارای ساختار مخصوصی است که این عمل را بدون انتقال انرژی انجام می دهد. این شیرها یک پیچ مخصوص تنظیم فشار دارند که به وسیله آن فشار خروجی شیر تنظیم می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر شرکت تاسیساتی در اصفهان را در مقالات بعدی دنبال کنید از اینکه تا پایان مقاله با ما همراه بودید سپاسگزاریم.